Ένα βιβλίο πλημμυρισμένο από Ελλάδα μας προσφέρει απλόχερα μέσα από το τελευταίο της αυτοβιογραφικό δημιούργημα η συγγραφέας Άλκη Ζέη. Ξεδιπλώνοντας τις πρώτες δύο δεκαετίες της ζωής της, η δημιουργός μας βάζει να ταξιδέψουμε παρέα από τη Σάμο στην Αθήνα και από την περίοδο του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου στα Δεκεμβριανά. Έρχεται να «παίξει» με αρκετές αντιθέσεις της εποχής δίνοντας με αυτόν τον τρόπο νόημα στην εξομολογητική διάθεση που συναντά κανείς στο εν λόγω βιβλίο.
Εν αρχή ανακαλύπτουμε το ποιόν των συγγενών που τη μεγάλωσαν αλλά και τα παιδικά χρόνια που έζησε στη Σάμο. Εν συνεχεία τις πρώτες λογοτεχνικές απόπειρες που καθρεφτίζονταν σε κάποιες επιστολές που έγραφε για τις υπηρέτριες της πολυκατοικίας.
Και εκεί ανάμεσα στην ενηλικίωση και τη λογοτεχνική αναζήτηση, ο αναγνώστης κινείται εναλλάξ μεταξύ μιας πορείας που και λόγω κοινωνικού περίγυρου (παρελαύνουν άνθρωποι των τεχνών και των γραμμάτων όπως ο Πλωρίτης, η Ζωρζ Σαρρή, ο Χατζιδάκις κ.ά) προβλέπεται λαμπρή όμως και από την άλλη μια Ελλάδα που μόνο ευχάριστες εικόνες δεν σου αφήνει. Μια Ελλάδα στη δίνη του πολέμου που αναπόφευκτα σηκώνει εμπόδια για κάθε τι δημιουργικό.
Μέσα στην Αθήνα, λοιπόν, των αντιθέσεων της εποχής, η Άλκη Ζέη εξιστορεί με τη δική της ματιά πως τη δίψα για ζωή δεν είναι ικανός κανένας πόλεμος και κανένας εμφύλιος να την αποτρέψει.
Πριν από λίγο καιρό έφτασε στα χέρια μας η νέα ποιητική συλλογή του Γιάννη Υφαντή, Κάτω απ’ το εικόνισμα των άστρων, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ίκαρος. Πρόκειται για ποίηση ανατρεπτική, γραμμένη σε γλώσσα λαϊκή και ανεπιτήδευτη, που χωρίς λεκτικούς ακροβατισμούς μιλάει φιλικά με τον αναγνώστη και αυτή η φιλική διάθεση, που δείχνει ο ποιητής δίνει μια μεγαλύτερη αμεσότητα στα μηνύματα, που θέλει κάθε φορά να περάσει.
Το βιβλίο χωρίζεται σε 4 μέρη:
Στο πρώτο μέρος συναντάμε ποιήματα, που είτε χρησιμοποιώντας πολλούς, είτε λίγους στίχους καταφέρνουν να αποδώσουν έξυπνα νοήματα χωρίς να κουράζουν. Για μεγαλύτερη κατανόηση παραθέτουμε ένα σύντομο ποίημα: «Πήγαινε, όλο πήγαινε, προσεχτικά, όλα τα πρόσεχε, κρατώντας τον μεγάλο του καθρέφτη. / Προσεχτικά πολύ προσεχτικά. / Να μην του πέσει ο καθρέφτης έλεγε / και σπάσει ο κόσμος.»
Επίσης, ένα χαρακτηριστικό, που συναντάμε είναι η περιγραφή συνηθειών ορισμένων ζώων, όπως γάτες, κίσσες κλπ. με εύστοχους παραλληλισμούς.
Το δεύτερο μέρος περιλαμβάνει ποιήματα, κυρίως σατιρικά, όπου περιέχουν κοινωνικά μηνύματα, ενώ προτάσσονται ιδέες όπως: Βία ενάντια στη βία της εξουσίας, που αναφέρεται αρκετά γλαφυρά στο ποίημα Σκληρό ροκ, ενώ η σάτιρα γίνεται ιδιαίτερα καυστική στα ποιήματα Κοντολίζα Ράις και Στρος Καν.
Ένα ιδιαίτερο σημείο, που πρέπει να σταθούμε είναι και το ποίημα Ερώτηση κι απάντηση στην αγορά, όπου ο ποιητής μας λέει με το δικό του ξεχωριστό τρόπο τη γνώμη του για την εμπορευματοποίηση της ποίησης και της τέχνης γενικότερα.
Το τρίτο μέρος περιλαμβάνει μαντινάδες, που μας δείχνουν ότι ο Γιάννης Υφαντής είναι πολύ καλός τεχνίτης του παραδοσιακού στίχου. Σε αυτό το σημείο συναντάμε μαντινάδες ερωτικές, σατυρικές, νοσταλγικές και κάποιες θλιβερές όπως: «Το πένθος γκιώνης στο χωριό και μέσα στην Αθήνα / στάλα της βρύσης που αντηχεί στην άδεια μου κουζίνα.»
Το τέταρτο μέρος περιλαμβάνει ποιήματα διαφόρων ειδών, σατυρικά, ερωτικά, κοινωνικά, που είναι γραμμένα είτε σε ελεύθερο είτε σε παραδοσιακό στίχο. Εδώ ξεχωρίζουν τα ποιήματα, Η άλλη, το δημοτικοφανές Τραγούδι των φιλιών, το φιλοσοφικό ποίημα Η σαρκοφάγος καθώς και το ποίημα, που μπαίνει ως επίλογος με τον τίτλο To be or no to be: «Βρέθηκε στον καθρέφτη του μπροστά. / To be or not to be αναρωτήθηκε. / To be απάντησε και σπάζει τον καθρέφτη.»
Κλείνουμε αυτή τη σύντομη παρουσίαση, στην ποιητική συλλογή του Γιάννη Υφαντή, Κάτω απ’ το εικόνισμα των άστρων, με μια προτροπή: Να συνεχίσει να βαδίζει στους δρόμους της ποίησης κρατώντας, όπως χαρακτηριστικά έχει γράψει ο Διονύσης Καρατζάς στο περιοδικό Νέο Επίπεδο, «το πλακάτ του ονείρου, του έρωτα και της ελευθερίας».
Θεοχάρης Παπαδόπουλος
Σε κορυφαίο των ευπώλητων Ελλήνων τείνει να εξελιχθεί ο Δημήτρης Στεφανάκης, καθώς τα βιβλία του μοσχοπουλούν όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και στο εξωτερικό. Και, για να πούμε την αλήθεια, το γεγονός δεν είναι ανεξήγητο. Γράφοντας σχεδόν ένα βιβλίο 500 σελίδων κάθε χρόνο, ο συγγραφέας καταφέρνει να συνδυάσει πολλά πράγματα. Όμορφη, εύκολη, στρωτή αφήγηση χωρίς προχειρότητες ή γλωσσικές εκτροπές. Ροή αργή που ωστόσο δεν κουράζει. Επαρκή ιστορική έρευνα, η οποία δεν παίζει πρωταγωνιστικό ρόλο, συμπληρώνει ωστόσο το σκηνικό. Ατμόσφαιρα η οποία κατορθώνει να μεταφέρει τον αναγνώστη σε άλλη εποχή. Ένας, μοναδικός κεντρικός ήρωας, έτσι ώστε να εξασφαλίζεται η ομαλή εξέλιξη, χωρίς περιπλοκές και δυσκολίες. Ερωτική ιστορία που ο αναγνώστης τη ζηλεύει, καθώς ο ασχημομούρης διπλωμάτης – κεντρικός ήρωας κατορθώνει να ερωτοτροπήσει με μια κουκλάρα Αγγλο – Γαλλο – αρχαιολόγο. Ιστορικά πρόσωπα που εμπλέκονται στη μυθοπλασία, εμπλουτίζοντας με αλήθεια και τραβώντας τα φώτα της αφήγησης επάνω τους. Με άλλα λόγια, ό,τι χρειάζεται ο μέσος Ευρωπαίος αναγνώστης για να αγοράσει το βιβλίο, να διασκεδάσει και να μάθει ολίγη ιστορία.
Το μυθιστόρημα, γραμμένο στα αχνάρια της τριλογίας του Τσίρκα, απέχει μακράν από τις Ακυβέρνητες Πολιτείες, κατορθώνει ωστόσο να αναπαράγει την ατμόσφαιρα της εποχής, τις πολιτικές περιπλοκές και ίντριγκες, χωρίς να αφήνει στο περιθώριο την ερωτική ιστορία. Καθώς η λογοτεχνία κάνει συνεχώς κύκλους και η στατικότητα της εκδοτικής παραγωγής, η καταδίωξη του ευπώλητου, η θεοποίηση της εμπορικότητας και η καταδίκη κάθε πειραματισμού φαίνονται να δικαιώνουν όσους πιστεύουν ότι τα πάντα έχουν γραφτεί κι απλώς επαναλαμβάνονται, η Άρια επαναφέρει σε πιο εύληπτη μορφή τη Λέσχη και την Αριάγνη, την Αίγυπτο, τον πόλεμο και τις χαμένες ευκαιρίες μιας γενιάς. Όπως και στα μυθιστορήματα του Τσίρκα, έτσι και στο βιβλίο του Στεφανάκη, οι ευκαιρίες δεν αξιοποιούνται, η μοίρα της εποχής βαραίνει τους ανθρώπους, οι πράξεις και οι επιλογές τους μοιάζουν να μένουν πάντα μισές κι ακόμη κι ο ελπιδοφόρος έρωτας διακόπτεται από την σκληρή αντικειμενική πραγματικότητα που οι ίδιοι οι άνθρωποι μοιάζει να δημιουργούν για να τους βασανίζει.
Συνηθίζω να επανέχομαι στους ποιητές που μιλάνε μέσα μου. Το βλέμμα δεν είναι φευγαλέο - δεν μπορεί να είναι φευγαλέο - δεν μ' αφήνουν εκείνοι να φύγω. Με κρατάνε δεμένη με όμορφους στίχους. Ναι, λοιπόν! Το βλέμμα μου διαρκεί και ανθίζει σαν λουλούδι μέσα στην έρημο των καιρών.
Είναι η δεύτερη φορά λοιπόν που γράφω για τον Γιάννη Στίγκα. Τώρα με απασχολεί ο δρόμος του μέχρι το περίπτερο. Καταθέτει ποίηση με παλμό, δύναμη και σταθερότητα, που σου δίνει την αίσθηση πως δεν έχει πάνω της τίποτα περιττό ή το ψεύτικο. Έχει στοχαστεί ο δημιουργός και σου σερβίρει τις αλήθειες με τρόπο τόσο ιδιαίτερο που, με δεξιοτεχνία, σε περνάει απέναντι, στην άλλη όχθη της σκέψης. Όπως και στο Ισόπαλο τραύμα, έτσι κι εδώ -λιγότερο-, συνδιαλέγεται με άλλους ποιητές που αγαπά και έχει δεχτεί επιρροές, όπως από τον Μαγιακόφσκι, τον Έζρα Πάουντ και τον Λόρδο Βύρωνα.
Είναι το δικό του ύφος αναγνωρίσιμο, έχει χαράξει το δρόμο του ο Στιγκας πια. Και τολμώ να πω πως εδώ είναι η ποίησή του που μας βάζει τη θηλιά στο λαιμό (μιλώ γι' αυτόν παραποιώντας ένα στίχο του). Και καλά μας κάνει και μας τη βάζει, εμάς που το φως το ξεφτιλίσαμε, αφού το καταντήσαμε την τέλεια -για το τίποτε- κρυψώνα, όπως μας καταλογίζει. Έτσι ακριβώς πρέπει να κάνει η αληθινή ποίηση, να βάζει τη θηλιά στο λαιμό, να ξαφνιάζει, να ανατρέπει.
Ειρωνικός, εύστοχος, γενναίος, υπερασπιστής του γνήσιου, καταγγέλλων την ασχήμια. Aλλού τραγικωμικός και σπινθηροβόλος συνοψίζει εύγλωττα την τραγωδία του τόπου του.
Σκάβοντας βαθιά και επισημαίνοντας μεγάλες αλήθειες, σε παίρνει μαζί του στη μεγάλη ειρωνεία της ρωγμής. Νοήματα παιχνιδίζουν, καθώς μια άλλη σκέψη πάνω στα πράγματα σε προκαλεί να την κοινωνήσεις, μια σκέψη ρηξικέλευθη, γεμάτη ρυθμό και πείσμα, καίρια, ουσιαστική,επίκαιρη! Αν και ανάμεσα σε συμπληγάδες, ο Στιγκας τολμάει να αντιτίθεται και στο ίδιο το χάος και, όχι μονο να μην πτοείται από αυτό, αλλά να το αναδιαρθρώνει και να το βάζει σε τάξη. Xωρίς ανούσιες και άσκοπες συναισθηματικές εξάρσεις, μεγαλοστομίες και βερμπαλισμούς, μας προσφέρει μια νέα, αυθεντική οπτική για τον κόσμο μας, έναν τρόπο να βολέψουμε ή να ξεβολέψουμε αξιοπρεπώς λέξεις και συναισθήματα, έναν τρόπο να υπάρξουμε.
Mια φωτεινή ποίηση σε σκοτεινούς και δύσβατους καιρούς. Μια ιδιάζουσα, βαθιά φωνη, κοντά στον άνθρωπο, που θέλω να πιστεύω πως θα αντέξει στο χρόνο!
Τρεις φίλοι, ο Άρης, η Πηνελόπη και η Έλλη ξεκινούν για μία κυριακάτικη εκδρομή σε μία προσπάθεια που θα αποδράσουν από την καθημερινότητα τους. Ένα μοιραίο και απρόσμενο γεγονός θα μετατρέψει την εκδρομή τους σε εφιάλτη και θα στιγματίσει τις ζωές όλων για πάντα.
Στο μυθιστόρημα του Δημήτρη Νίκου, Σημασία έχει μονάχα η ζωή, παρουσιάζονται οι ζωές τριών νέων, οι οποίες είναι γεμάτες εσωτερικά αδιέξοδα. Ο Άρης και η Πηνελόπη, δύο πλάσματα περιθωριοποιημένα, και η Έλλη, η σχέση με την οποία θα δώσει ένα διαφορετικό νόημα στη ζωή των δύο νέων. Και μετά η μοιραία κυριακάτικη εκδρομή, στην οποία τα πάντα θα αλλάξουν και τα γεγονότα θα εξελιχθούν πλέον σαν μία παρτίδα ντόμινο, όπως άλλωστε εξελίσσονται όλα τα μοιραία γεγονότα της ζωής ενός ανθρώπου.
Η ιδιόμορφη και ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα γραφή του Δημήτρη Νίκου δημιουργεί μία μυστηριώδη ατμόσφαιρα που μεταφέρει τον αναγνώστη σε μία εναλλαγή πραγματικότητας και φαντασίας. Οι αντιδράσεις των ηρώων και η αγωνία τους απέναντι στα γεγονότα που πυροδοτεί το μοιραίο γεγονός περιγράφονται μέσα από έναν ιδιαίτερο, ονειρικό τρόπο.
Στο ανατρεπτικό τέλος του βιβλίου, όμως, η καταλυτική δύναμη της αγάπης αντιστρέφει τις ισορροπίες, θέλοντας να δείξει στον αναγνώστη πως ακόμη και όταν ο φόβος του θανάτου μας παραλύει το μόνο που μπορεί να νικήσει είναι η αγάπη και πως Σημασία έχει μονάχα η ζωή.
Όχι μόνο γραπτά ποιήματα αλλά και οπτικά παρουσιάζει ο Πέτρος Πολυμένης στο βιβλίο του Αίθουσα αναχωρήσεων που κυκλοφόρησε ο ίδιος, από τις εκδόσεις Ατόλη. Είναι 30 σύγχρονα ποιήματα, εκ των οποίων τα 11 ερμηνεύονται με «λεκτικά βίντεο» από το DVD που επισυνάπτεται. Η σύγχρονη αυτή ποιητική παρουσία συνδυάζει το λόγο - κατά κυριολεξία - με την προέκταση του νοήματος μέσω αφήγησης, εικόνων και μουσικής. Πρόκειται για μια πολυποίηση, που έρχεται να δείξει ότι η τεχνολογική εξέλιξη μπορεί να τεθεί στην υπηρεσία την ύψιστης αυτής τέχνης.
«Με τον τρόπο αυτό» - τονίζει ο ποιητής - «παράλληλα με την ανάγνωση από το τυπωμένο χαρτί, εξελίσσεται ένα οδοιπορικό σε σπάνια ελληνικά τοπία και έτσι εμπλουτίζεται η ποιητική πρακτική του παρόντος χρόνου, ενώ ανοίγονται δίοδοι μεταξύ λέξεων και εμπειρίας φωτίζοντας διαφορετικά τα σιωπηρά συμφραζόμενα των ποιημάτων με σκοπό να αναδειχθούν οι λέξεις».
Στη συλλογή των 54 σελίδων, μέσα από κάθε ποίημα αναχωρούν εμπειρίες, ήχοι, πρόσωπα και ρυθμοί, δημιουργώντας μια ηχώ απογείωσης. Οι τέσσερεις ενότητες σχηματίζουν τη γεωμετρία του ποιητικού σώματος: Δρόμος, Λατρεία, Αγορά, Κατοικία. Από τα τέσσερα αυτά σημεία του ποιητικού ορίζοντα ανυψώνεται ο λόγος, με θεματογραφία από την Ιστορία αλλά κυρίως από το σήμερα, όπως είναι τα ποιήματα Πρώην Ανατολικός Αερολιμένας Αθηνών, Μαρίνα Αλίμου, Σπήλαιο Δυρού, Λίμνη Καϊάφα – χώροι αλλά και καταστάσεις που, ιδωμένες αλλιώς, αναβλύζουν ποίηση.
Αστακομακαρονάδα επιγράφεται ένα αφηγηματικό και υπερρεαλιστικό της νεοελληνικής ευμάρειας, με την παρέα να καταναλώνει το γαστριμαργικό σύμβολο του νεοπλουτισμού, όμως - φευ - ο αστακός άρχισε να σκιρτά στο στομάχι «και από το δέρμα της κοιλιάς / πετάχτηκαν οι δαγκάνες / άτσαλα πριονίζανε την κοιλιά». Ακολουθεί το Δημόσιο Χρέος, αναφορά στον Πόλεμο του 1897, όταν στον απόηχο της χρεοκοπίας του 1893 η ταξιαρχία του στρατηγού Σμολένσκυ, «πλέοντας εις το αίμα», έδωσε ηρωική μάχη στο Βελεστίνο ανακόπτοντας την προέλαση του τουρκικού στρατού στο Βόλο και «δυστυχώς επτωχεύσαμεν / από λεμονιές / ζωές αειθαλείς / εδώ καρφωμένοι / εδώ ρημαγμένοι».
Απόψε, στις ειδήσεις των οχτώ τιτλοφορείται η ποιητική αναφορά στη σημερινή τηλεοπτική χώρα: «Οχτώ η ώρα, η τηλεόραση ποτάμι / ύπουλη καταχνιά / σκηνοθεσία φόβου στις όχθες / Η μεγάλη εικόνα σπάει σε παράθυρα / λέξεις φορτωμένες με πούδρα / η αλήθεια περούκα φορά».
Ο Πέτρος Πολυμένης γεννήθηκε στην Αθήνα το 1969. Σπούδασε μηχανικός στην Αθήνα και το Λονδίνο, συνεχίζοντας μεταπτυχιακές σπουδές φιλοσοφίας στην Αθήνα και στην Οξφόρδη. Έχει δημοσιεύσει τις ποιητικές συλλογές Υδατογραφίες (1998, Στιγμή), Ασώτου Μύθοι (2004, Γαβριηλίδης), Ξεκρέμαστα Πορτρέτα (2007, Γαβριηλίδης) και τη φιλοσοφική μελέτη ποίησης Λέξεις, Εμπειρία και οι Ακροβάτες (2012, Γαβριηλίδης).
Η εικονοποίηση του ποιήματος Οι φίλοι εκείνοι, που περιλαμβάνεται στην παρούσα έκδοση, βραβεύτηκε στο 6ο Φεστιβάλ Ελληνικού Κινηματογράφου στο Λονδίνο.
Κώστας Μαρδάς
Εμβληματικός θεατρικός συγγραφέας, ο Άρθουρ Μίλερ, και μέγιστος ανανεωτικός αυτού που λέμε σύγχρονο θεατρικό δράμα (στην ίδια χορεία με τον Ευγένιο Ο’ Νιλ και τον Τένεσι Γουίλιαμς) αποπειράθηκε δύο φορές - όσο ζούσε - να μεταχειριστεί τη μικρή φόρμα γραφής και μια τρίτη που εμφανίστηκε το 2005, λίγες μήνες μετά το θάνατό του, και αποτελεί τούτη τη συλλογή διηγημάτων που φέρει τον τίτλο Παρουσία.
Είναι έκτυπη η ματιά του, ανεξάρτητα από τη διαφοροποίηση των λογοτεχνικών ειδών στα οποία εκδηλώνεται. Ο Μιλερικός (sic) κόσμος υπάρχει και σε αυτά τα έξι διηγήματα που συναποτελούν τη συλλογή. Ένα αμάλγαμα υπαρξιακής αγωνίας, ηθικής συντριβής, ατομικής συνείδησης και κοινωνικής ευθύνης. Οι ήρωες των συγκεκριμένων ιστοριών, φέρουν το βάρος του δράματός τους• από την πρώιμη ερωτική παραζάλη, έως τον κατακερματισμό των οραμάτων στο γέρμα της ζωής, οι άνθρωποι του Μίλερ, έχουν σάρκα και αίμα που πάλλεται και παλεύει με τις δεσμεύσεις και τις εσωτερικές κακουχίες τους.
Η θέαση είναι απολύτως… αντρική. Οι κεντρικοί χαρακτήρες είναι άνδρες διαφόρων ηλικιών και κοινωνικής θέσης. Ο 13χρονος στο Μπουλντόγκ γνωρίζει μια μεσόκοπη γυναίκα, μέσω μιας αγγελίας που έχει βάλει εκείνη και πουλάει τρία σκυλάκια. Το δέσιμό τους είναι στιγμιαίο, αλλά άκρως κατακλυσμικό για τον μικρό, καθώς η καρδιά του βροντοχτυπάει από έρωτα. Κάνει τα πρώιμα βήματα στον μαραθώνιο του ίμερου κι αυτή η εμπειρία, τον κάνει να σκιρτά από μέθη και αγωνία.
Στην Παράσταση ένας Εβραίος κλακετίστας, από μια παράξενη διασταύρωση της τύχης με την μοίρα, βλέπει την άσκοπη καριέρα του να εκτινάσσεται όταν δέχεται μια παράξενη πρόσκληση να χορέψει στη Ναζιστική Γερμανία, για τον ίδιο τον Χίτλερ. Στο ζενίθ της αναγνώρισής του, όμως, η εβραϊκότητα θα σταθεί το μυτερό αγκάθι που θα τον τρυπήσει (άλλωστε και ο Μίλερ ταλαιπωρήθηκε για αντίστοιχους λόγους).
Στους Κάστορες, ένας άντρας στοχάζεται πάνω στα όρια της φύσης, των ενστίκτων και της ανθρώπινης επίδρασης πάνω στον κόσμο, μέσω ενός ζευγαριού καστόρων που κάνουν κατάληψη στο ποτάμι της πόλης που ζει. Η θανάτωση των δύο τρωκτικών, από τον ίδιο και έναν γνωστό του, τον υποχρεώνει σε μια καταβύθιση στον κόσμο των μύχιων αισθημάτων.
Στο Γυμνό Χειρόγραφο, το alter ego του συγγραφέα βρίσκεται μπροστά σε ένα κλασικό «μπλοκάρισμα». Ο συζυγική ζωή του πέφτει σε αβαθή νερά, το συγγραφικό του ταλέντο από την αναγνώριση περνάει στον αδιάφορο μανιερισμό και τα εσωτερικά άγχη τείνουν να γίνουν άχθος ζωντανό. Έτσι αποφασίζει -μέσω αγγελίας- να βρει ένα ζωντανό σώμα και να γράψει πάνω του την αρχή ενός διηγήματος ή μυθιστορήματος που θα περιλαμβάνει αυτόν και τη γυναίκα του στα πρώτα χρόνια της γνωριμίας του. Η τροφαντή γυναίκα που ανταποκρίνεται, αποδεικνύεται μια περίπτωση γεφυροποιού ανάμεσα στην πνιγηρή καθημερινότητα και την βασανιστική διαδικασία της τέχνης του συγγραφέα.
Το πιο ολοκληρωμένο διήγημα είναι το Αποστακτήριο Τερεβινθίνης, όπου ο ήρωας επιστρέφει έπειτα από τριάντα χρόνια στην Αϊτή για να πιάσει το νήμα της πρώτης επίσκεψής του στο μέρος, με τη γυναίκα του που τώρα πια δεν ζει. Μουσικός ο ίδιος, έχει χάσει προ πολλούς τις νότες της ζωής του. Η έμμονη ιδέα ενός ιδεολόγου τυχοδιώκτη, που είχε γνωρίσει στο πρώτο ταξίδι, να φτιάξει ρετσίνι με αμφίβολα μέσα και ακόμα πιο αμφίβολο αποτέλεσμα, αποτελεί γι’ αυτόν το καθαρτήριο της ζωής που μένει αδικαίωτη. Αλλάζει άραγε τον κόσμο η πολιτική στράτευση; Είναι αυτή η δίοδος για να μετασχηματιστεί η κοινωνία; Ο ήρωας του διηγήματος στοχάζεται ψάχνοντας με το λυχνάρι την απάντηση, λίγο πριν φύγει -κι αυτός- από τη ζωή.
Το έσχατο διήγημα, η Παρουσία, είναι το πλέον υπαινικτικό. Ένας άντρας κατεβαίνει στην παραλία κάποιο ξημέρωμα, αίφνης βλέπει ένα ζευγάρι να κάνει έρωτα ανερυθρίαστα. Προσπαθεί να αποφύγει τον συγχρωτισμό, αλλά τελικώς ενδίδει στα θέλγητρα της νεαρής γυναίκας. Φαντασία ή πραγματικότητα; Πλάσμα του νου ή σάρκα που μπορεί να θωπεύσει; Τι από όλα του συνέβη;
Από τον αδρό ρεαλισμό στον ιμπρεσιονισμό (η ύπαρξη του φωτός σε όλες τις εκδοχές του) κι από εκεί στον εξπρεσιονισμό, ο Μίλερ, στήνει στέρεους χαρακτήρες. Οι προτάσεις του είναι εξαιρετικής ακρίβειας, ποιητικότητας και βάθους. Πρόκειται για μια συλλογή που διαβάζεται ως κατασκευή βάθους. Με ανθρώπινους χαρακτήρες στο όριο της τραγωδίας. Όπως λέει και ένας εκ των ηρώων της συλλογής «με το ένα πόδι στο έδαφος και με το άλλο στο γκρεμό».
