Top menu

Λέξεις μόνες, του Πέτρου Πολυμένη [Poetry video]

Το λεκτικό βίντεο Δρόμος Λατρεία Αγορά Κατοικία είναι ένας τόπος συνάντησης των τεσσάρων ομώνυμων ενοτήτων στην ποιητική συλλογή Αίθουσα αναχωρήσεων (εκδόσεις Ατόλη 2013). Έχει δύο κεντρικά χαρακτηριστικά. Το πρώτο είναι η απόπειρα να φτιαχτεί μια αφήγηση, έστω και με άλφα μικρό, δηλαδή ένας καμβάς ικανός να φιλοξενήσει βιώματα και θραύσματα μιας οπτικής, σε συγκεκριμένο τόπο ή χρόνο. Το δεύτερο χαρακτηριστικό είναι η συνύφανσή του με λέξεις σκέτες• λέξεις μεμονωμένες. Λέξεις που στη συνέχεια εμφανίζονται με τον άλφα ή βήτα τρόπο στα ποιήματα της κάθε ενότητας, σαν φύλλα που πέφτουν πάνω τους. Λέξεις μόνες, χωρίς άλλα γλωσσικά συμφραζόμενα, συχνά μας σφηνώνονται. Συγκρατούμε αυτές και τον αντίλαλό τους καθώς τις ακούμε, ή ακόμα γίνονται η κινητήρια δύναμη ικανή να ξεδιπλώσει ένα ποίημα.

Ο τρόπος που εμφανίζονται οι λέξεις σε ένα λεκτικό βίντεο και αλληλεπιδρούν με εικόνες, τόσο στο Δρόμος Λατρεία Αγορά Κατοικία, όσο και στα υπόλοιπα έντεκα βίντεο που συνοδεύουν τη συλλογή ποιημάτων Αίθουσα Αναχωρήσεων, είναι ένας συνδυασμός κινήσεων ανάμεσα στις τρεις πηγές του νοήματος κατά Βιτγκενστάιν. Πιο συγκεκριμένα, οι πηγές του νοήματος μιας λέξης μπορούν να αναζητηθούν σε τρεις κατευθύνσεις: στην ίδια τη λέξη, στα γλωσσικά της συμφραζόμενα (μέσα σε ένα στίχο ή ένα ποίημα), και στα μη γλωσσικά συμφραζόμενά της που σχετίζονται με τη μορφή ζωής εντός της οποίας εκφέρεται η εκάστοτε λέξη.

Έτσι, στην εικονοποίηση ενός ποιήματος, στον τρόπο που σταδιακά αποκαλύπτονται οι λέξεις (μόνες, μέσα σε στίχο ή στο ποίημα, με φόντο τις εικόνες), συντελείται η κίνηση ανάμεσα στις τρεις προηγούμενες πηγές του νοήματος. Τούτη η πλοκή των λέξεων, η πλέξη τους, ίσως αναδείξει κάτι από τον όγκο και την πλαστικότητά τους, από το ειδικό βάρος και τη φόρτιση που φέρουν.

Ειδικότερα, όταν μια ρεαλιστική εικόνα τοποθετείται ως σκηνικό σε λέξεις, τους προσθέτει συγκεκριμένα «εμπειρικά ρινίσματα». Μήπως έτσι περιορίζεται η αναγνωστική φαντασία; Ας μη βιαστούμε να απαντήσουμε «ναι». Εξαρτάται από την εικονοποίηση. Όσο δυνατή και αν είναι μια εικόνα, αφού αποτυπώνεται άμεσα, οι λέξεις ξεδιπλώνονται συχνά σε δεύτερο χρόνο και φτιάχνουν μια ηχώ που διαρκεί στο υποσυνείδητο. Επιπλέον, στις εικόνες δοκιμάζεται η μορφοποιητική δύναμη των λέξεων. Δηλαδή κατά πόσο μπορούν να αναπλάσουν έναν τόπο, μια εικόνα, ένα βιωμένο σκηνικό. Άραγε θα ήταν ίδια η εμπειρία από τις Κυκλάδες χωρίς  τους στίχους του Ελύτη;

Κάπως έτσι, τα λεκτικά βίντεο είναι σε θέση να δημιουργήσουν ένα νέο ενεργειακό πεδίο, προσθέτοντας καινούργιες αποχρώσεις στο νοηματικό ορίζοντα των λέξεων, αλλά και στη δραστικότητα της ποίησης.