Top menu

Περιεχόμενα Τεύχους 22

Θανάσης Βασιλείου: Κινηματογραφώντας σα ζωγράφος

Κινηματογραφώντας σα ζωγράφος: Το έργο του Θόδωρου Αγγελόπουλου συναντά τη ζωγραφική, μελέτη, Θανάσης Βασιλείου, πρόλογος: Σιλβί Ρολέ (καθηγήτρια κινηματογραφικών σπουδών Πανεπιστήμιο Sorbonne Nouvelle - Paris III), Εκδόσεις Vakxikon.gr, 2013

 

Το «αγγελοπουλικό» πλάνο είναι ίσως το πλέον πολυσυζητημένο χαρακτηριστικό του Έλληνα σκηνοθέτη. Αναλύσεις επί αναλύσεων, από τις πιο αδύναμες μέχρι τις πιο αριστουργηματικές, αδυνατούν να προσεγγίσουν το κινηματογραφικό έργο του Θόδωρου Αγγελόπουλου, δίχως να περάσουν -αναγκαστικά- από το κεφάλαιο κάδρο-εικόνα-πλάνο. Η παρούσα μελέτη ψωρίς να ξεφεύγει από τον κανόνα αυτόν, επιχειρεί μία ανάγνωση του έργου του Έλληνα σκηνοθέτη μέσα από μια ξεκάθαρα εικαστική ματιά.

Λαμβάνοντας υπόψη τις ομολογημένες επιρροές τόσο του ίδιου του σκηνοθέτη αλλά όσο και του διευθυντή φωτογραφίας της μεγαλύτερης περιόδου του έργου του, Γιώργου Αρβανίτη, αναλύεται, αρχικά, πώς δύο Έλληνες ζωγράφοι, ο Γιάννης Τσαρούχης και ο Θεόφιλος, αποτέλεσαν πηγή έμπνευσης ως εικαστικό ίχνος της συλλογικής ελληνικής μνήμης, για να καταλήξει στη συνέχεια σε αναπαραστατικούς παραλληλισμούς προτεινόμενους, αποκαλύπτοντας -όχι λιγότερο ενδιαφέροντες- μακρινούς αντικατοπτρισμούς, με τα έργα των Ρενέ Μαγκρίτ και Κάσπαρ-Ντέιβιντ Φρίντριχ.

Την ίδια στιγμή, μέσα από μια διαδρομή που ξεκινά από τις θεωρίες του Φρόιντ περί μνήμης, το παράδειγμα του Μαρσέλ Προυστ και την ποίηση του Γιώργου Σεφέρη, επιχειρείται να αναδειχθεί η σχέση της ανάμνησης με την εικόνα και πώς αυτή η διαδικασία κρύβει ένα από τα γοητευτικότερα εικαστικά χαρακτηριστικά του Έλληνα σκηνοθέτη.

Το ενδιαφέρον δε συνίσταται έτσι, απλά, στο να αποδειχθεί μια οποιαδήποτε εικαστική συγγένεια μέσα από μία σύγκριση πινάκων με πλάνα, αλλά, κυρίως, στο ότι οι Αγγελόπουλος και Αρβανίτης, πολύ συχνά, σκέφτονταν όπως οι ζωγράφοι.

Ο Θανάσης Βασιλείου γεννήθηκε στην Αθήνα το 1975. Φοίτησε στη Σχολή Σταυράκου, στο τμήμα εικονοληψίας, κι έπειτα από οκτώ χρόνια εμπειρίας στο επάγγελμα αυτό έφυγε για το Παρίσι ώστε να σπουδάσει θεωρία του κινηματογράφου. Το Νοέμβριο του 2011 χρίζεται διδάκτωρ από το τμήμα κινηματογραφικών σπουδών του Πανεπιστημίου Sorbonne Nouvelle - Paris III με τη μεγαλύτερη δυνατή διάκριση (très honorable avec les félicitations du jury). Το θέμα της διατριβής του αφορά στο έργο του Καναδού σκηνοθέτη Ατόμ Εγκογιάν. Επίσης υπήρξε υπότροφος του Ι.Κ.Υ. (πρώτος και μοναδικός επιτυχόντας στις εξετάσεις του 2005). Εργάστηκε δίπλα στο Θόδωρο Αγγελόπουλο στην προπαραγωγή της τελευταίας του ταινίας «Η Σκόνη του Χρόνου» (2008). Στη συνέχεια προσλαμβάνεται στην Ε.Ρ.Τ. για να εργαστεί ως υπεύθυνος της επιλογής ταινιών και των αφιερωμάτων που προβάλλει το ψηφιακό κανάλι σινέ+ (Δεκέμβριος 2006 - Ιούλιος 2010). Από το 2007 διδάσκει στη Σχολή Σταυράκου το μάθημα Αισθητική του Κινηματογράφου και από το 2012 διδάσκει και το μάθημα Θεωρία του Μοντάζ. Άρθρα του έχουν δημοσιευθεί στο γαλλικό περιοδικό Positif και στο ελληνικό Το Δέντρο. Αυτή την περίοδο, ασχολείται με τη σχέση του κινηματογράφου και της ιστορικής μνήμης, ως μέλος της ερευνητικής ομάδας Théâtres de la Mémoire, με έδρα το Παρίσι.