Γράφει ο Νέστορας Πουλάκος
Θα πρέπει να παλεύουμε καθημερινά για τη χαμένη «τιμή» του βιβλίου.
Να παλεύουμε ώστε να μην ευτελίζεται καταρχήν. Τα εκατοντάδες παζάρια ξεφυτρώνουν σαν τα μανιτάρια σε όλη τη χώρα, μερικά μάλιστα είναι και περιοδεύοντες θίασοι από πόλη σε πόλη ειδικά το καλοκαίρι. Άλλα είναι μόνιμα, επιδιδόμενα ένα συνεχές stock out χωρίς προηγούμενο. Ο θεσμός της πλατείας Κλαυθμώνος (και πλέον Κοτζιά) γέμισε τσέπες και άδειασε αποθήκες. Πέτυχε μεν, «γλύκανε» εκδότες και λοιπούς συνεργαζόμενους δε. Μην ξεχνάμε όμως ότι χτυπάει τα βιβλιοπωλεία, την ίδια τη διαχρονικότητα του βιβλίου, ενώ και η διαμόρφωση της τιμής στη συνείδηση του αναγνώστη έχει γίνει «ό,τι πάρεις 1 ευρώ». Δεν είναι λίγοι οι βιβλιόφιλοι που βρίσκουν τα βιβλία ακριβά. Δεν είναι ακριβά όμως. Το ελληνικό βιβλίο είναι υψηλής ποιότητας, καλώς ή κακώς εδώ η λογική της pocket edition και της έκδοσης-τσιγαρόχαρτο δεν υπάρχει, συνυπολογίζοντας και τους λογής-λογής φόρους διαμορφώνεται το αποτέλεσμα.
Να παλεύουμε και για την ενιαία του τιμή. Μνημονιακό προαπαιτούμενο ή εργαλειοθήκη του ΟΟΣΑ μας λένε, στην ταμπακέρα όμως η αγορά απελευθερώθηκε και πουλάει όσο-όσο. Οι εκπτώσεις διαμορφώνονται βάσει της τσέπης του εκάστοτε βιβλιοπώλη, ενώ και ο εκδότης πρέπει να πηγαίνει χέρι-χέρι για να χάσει όσο το δυνατόν λιγότερα. Η τιμή δεν είναι πλέον διασφαλισμένη, πέραν της περιλάλητης πρώτης έκδοσης. Δεν ξέρω αν θα (ξανά)γίνουμε Γαλλία αλλά στην Ελλάδα των οριζόντιων πολιτικών, αυτό το μέτρο πολύ… άρεσε και δύσκολα θα αλλάξει. Θα επιμείνουμε όμως.
Να παλεύουμε για τη σωστή λειτουργία και την καλή συνεργασία με βιβλιοπωλεία και χώρους που αγαπάνε τα βιβλία. Τα βιβλιοπωλεία δεν είναι σούπερ μάρκετ. Αυτή η λόγικη «ήλθε, είδε και απήλθε» Και όσοι επιμένουν μπροστά τους θα τα βρουν. Και οι χώροι που αγαπάνε το βιβλίο δεν είναι πρωτίστως μπαρ και καφετέριες, αλλά αίθουσες πολιτισμού που σέβονται τον συγγραφέα, το έργο του και τους αναγνώστες που έχουν προσκληθεί για να παρακολουθήσουν και να συμμετάσχουν.
Να παλεύουμε για να επιτύχουμε (και σε κάποιες περιπτώσεις να επαναφέρουμε) την ορθή κρατική πολιτική για το βιβλίο. Το πολιτιστικό αυτό αγαθό εγκαταλείφθηκε στα χρόνια της κρίσης. Απέμειναν μόνο τα Κρατικά Βραβεία Λογοτεχνίας και η Διεθνής Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης. Τα μεν θέλουν μια τόνωση, μια εναρμόνιση με την εποχή (και βασικά στον χρόνο που δίνονται) και μερικές τολμηρές αποφάσεις πέραν αγκυλώσεων, η δε κυριολεκτικά «ψυχορραγεί» έχοντας απωλέσει τον διεθνή της χαρακτήρα. Αυτά σε συνδυασμό με ένα νέο-ΕΚΕΒΙ, τα προγράμματα Φιλαναγνωσίας και Σχολικών Βιβλιοθηκών, την προώθηση του ελληνικού βιβλίου στο εξωτερικό (translation grant, διεθνείς εκθέσεις, κ.ά.), αλλά κυρίως τη ΔΙΑΦΑΝΕΙΑ που έδωσε αφορμή να «σχολιάζεται» για να γυρίσει μπούμερανγκ εντέλει.
Να παλεύουμε για να πείσουμε ότι δεν χρειαζόμαστε (ούτε ασχολούμαστε) με Ομάδες Βιβλίου και Συμβούλους αλλά με τολμηρούς Υπουργούς Πολιτισμού που θέλουν να βγάλουν το ελληνικό βιβλίο προς το κοινό.
Να παλεύουμε, εντέλει, για την ποιότητα -αυτή είναι πέρα και πάνω από όλα η χαμένη «τιμή» του βιβλίου. Οι εκδότες στην πλειοψηφία τους αγωνιούν για να εκδώσουν το κείμενο που θα ξεχωρίσει, θα διαβαστεί και θα αγαπηθεί, είτε Ελλήνων συγγραφέων είτε ξένων, είτε παλιών αλλά λησμονημένων είτε κλασικών που θα πρέπει να ξαναδιαβαστούν επισταμένως. Γιατί, άλλωστε, αυτή είναι η «μαγεία» του βιβλίου και για αυτήν θα πρέπει να παλέψουμε σήμερα.
Σημείωση
Πρώτη δημοσίευση στο free pres "Πρακτορείο" του Α.Π.Ε. (9/2/17).
