Η στάμπα, μυθιστόρημα, Γ.Ξ. Τροχόπουλος, εκδόσεις Ars Poetica 2015
Πριν από λίγο καιρό διαβάσαμε το μυθιστόρημα του Γ.Ξ. Τροχόπουλου «Η στάμπα», που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις Ars Poetica.
Η υπόθεση έχει ως εξής: Βέροια, δεκαετία του ’50, σε μια Ελλάδα που προσπαθεί να ορθοποδήσει μετά την Κατοχή και τον Εμφύλιο, με νωπές τις μνήμες ακόμα από την Μικρασιατική Καταστροφή και τον ξεριζωμό των Ποντίων. Δυο οικογένειες προσφύγων προσπαθούν να ζήσουν την ζωή τους. Το φαινόμενο της εσωτερικής υιοθεσίας είναι συχνό. Ένα παιδί δίνεται ψυχοπαίδι.
Μέσα από την ιστορία του μικρού Γιώργου, του παιδιού, που δίνεται για υιοθεσία, παρακολουθούμε τρεις ιστορίες: Την ιστορία των γονιών του Γιώργου από τότε, που έφυγαν πρόσφυγες από τον Πόντο, τις δυσκολίες, που αντιμετώπισαν στη Βέροια, όπου εγκαταστάθηκαν μετά την Μικρασιατική Καταστροφή, την συμμετοχή τους στην Αντίσταση και τον Εμφύλιο, τις εξορίες και τις διώξεις, που αντιμετώπισαν, καθώς και τις συνθήκες απόλυτης φτώχειας, που βρέθηκαν τη δεκαετία του ’50 προσπαθώντας να μεγαλώσουν πέντε παιδιά.
Η δεύτερη ιστορία αναφέρεται στην οικογένεια, που αναλαμβάνει την υιοθεσία. Ένα πλούσιο ζευγάρι, που φαίνεται να μην του λείπει τίποτα. Κι όμως είναι δυστυχισμένο γιατί δεν μπορεί να αποκτήσει παιδιά. Η υιοθεσία είναι η έσχατη λύση, στην οποία καταφεύγουν ο Δάμος και η Άφρω και τρέμουν μήπως συμβεί κάτι και χάσουν το παιδί είτε από κάποια ασθένεια, είτε επειδή το ίδιο το παιδί αρνείται να τους αποδεχτεί στον ρόλο των γονιών του.
Η τρίτη ιστορία αναφέρεται στον μικρό Γιώργο από τότε, που δόθηκε για υιοθεσία μέχρι τα φοιτητικά του χρόνια. Έμφαση δίνεται στο πως νιώθει ο Γιώργος από τη στιγμή, που αποκτά καινούργιους γονείς, πως βλέπει το καινούργιο σπίτι, την αίσθηση ότι του λείπουν οι πραγματικοί του γονείς και τα αδέρφια του, το bullying, που δέχεται στο σχολείο, όταν οι συμμαθητές του μαθαίνουν πως είναι υιοθετημένος και την ηρωική του απόφαση λίγο πριν το τέλος του βιβλίου.
Στο βιβλίο του Γ.Ξ. Τροχόπουλου «Η στάμπα», οι ήρωές του συμμετέχουν στην Αντίσταση ως μέλη του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ, παίρνουν μέρος στο αντάρτικο εξορίζονται και διώκονται, ενώ στη δεκαετία του ’50 υποστηρίζουν την ΕΔΑ. Όμως, παρά την σαφή θέση και στάση του συγγραφέα , σε κάποιο άλλο σημείο του βιβλίου αναφέρεται ότι το 1946 το ΚΚΕ έχασε την ευκαιρία να γίνει νόμιμο και ότι η αποχή του από τις εκλογές ήταν εγκληματικό λάθος. Η στάμπα του κομμουνιστή ακολουθεί τόσο τον πατέρα του Γιώργου στην μετεμφυλιακή Ελλάδα, όσο και τον ίδιο το Γιώργο στα χρόνια της Χούντας. Ο τίτλος αποκτά διττό ρόλο, καθώς αναφέρεται τόσο στην στάμπα του κομμουνιστή, όσο και στην στάμπα του υιοθετημένου.
Ένα πολύ ενδιαφέρον σημείο του βιβλίου είναι η σύντομη ιστορία της Συμέλας, μιας γυναίκας, που μετά το θάνατο του άντρα της, εγκαταλείπει το παιδί της γιατί το θεωρεί γρουσούζικο. Το παιδί μένει στα πεθερικά, που: «από καιρό είχαν καταλάβει τις προθέσεις της νύφης τους, αλλά ποτέ δεν φαντάζονταν ότι θα έφτανε σ’ αυτό το σημείο μια μάνα. Υπάρχουν τέτοιοι άνθρωποι; Κι όμως, υπάρχουν».
Από όλα τα παραπάνω, συμπεραίνουμε πως το βιβλίο του Γ.Ξ. Τροχόπουλου με άξονα την ιστορία μιας υιοθεσίας, μέσα από μια ρέουσα πλοκή και ιδιαίτερα ζωντανές περιγραφές, μας δίνει ένα αρκετά δυνατό αποτέλεσμα. Ένα έργο, που μπορεί να συναρπάσει και να συνταράξει τον αναγνώστη.
Θεοχάρης Παπαδόπουλος
