Υπάρχουν ποιητικές συλλογές που παίρνουν άριστα στο επίπεδο της φιλολογικής αρτιότητας: στη χρήση της γλώσσας, στο μέτρο, το ρυθμό, και στη γενικότερη αίσθηση της ισορροπίας που αποπνέουν. Συχνά, ωστόσο, οι συλλογές αυτές αφήνουν μόνο μια επίγευση επιφανειακής ικανοποίησης που λησμονιέται γρήγορα ή, για να το θέσω αλλιώς, μια αίσθηση ότι έχουμε ξαναδιαβάσει κάτι παρόμοιο και ότι ο γράφων ή η γράφουσα δεν πρόκειται να κάνει τη διαφορά. Και υπάρχουν επίσης συλλογές για τις οποίες ένας αυστηρός φιλόλογος πιθανότατα θα διατύπωνε ενστάσεις, που όμως κερδίζουν αμέσως τον αναγνώστη με την αυθεντικότητα και το πάθος τους. Τα Ηλιοτρόπια με τις Πλάτες στον Τοίχο του Έλενου Χαβάτζα ανήκουν ξεκάθαρα στη δεύτερη κατηγορία. Στίχοι με νεύρο και ζωντάνια, γλώσσα που δεν αναλώνεται σε κουραστικές αναζητήσεις ανούσιων επιθέτων ή καινοφανών συντακτικών σχημάτων, ρυθμός γρήγορος, αφηγηματική ροή αβίαστη: δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, ότι τα περισσότερα ποιήματα του Χαβάτζα μοιάζουν να γράφτηκαν όχι σε κάποια στιγμή αποστασιοποιημένης περισυλλογής, αλλά «εν κινήσει», και αναδίδουν την ίδια νοσταλγία για το ταξίδι, την περιπέτεια, τον έρωτα, και τις πολυπρόσωπες ανατροπές της ζωής που συναντάμε σε έργα όπως το On the Road του Κέρουακ.
«Και μένει πια η ανάγκη για μας / ν’ ακούσουμε μόνο τα μπάσα / του σύμπαντος/ … // και ξαφνικά η βενζίνη που έχουμε / δεν φτάνει για τα καλοκαίρια μας». Στην ποίηση του Χαβάτζα το βαθιά φιλοσοφημένο στοιχείο κρύβεται μέσα στο οικείο παρόν, το καλοκαίρι ξεπηδά μέσα από κάθε πληκτικό χειμώνα, οι εικόνες μοιάζουν τρισδιάστατες, το κόκκινο χρώμα κυριαρχεί εντυπωσιακά, ενώ η όσφρηση, η κατεξοχήν αίσθηση της μνήμης, κυβερνά όλες τις υπόλοιπες. Κι όσο κι αν η μνήμη συνδέεται αναπόφευκτα με τη λήθη και τη ματαίωση, είναι γεγονός ότι τα Ηλιοτρόπια με τις Πλάτες στον Τοίχο περιέχουν ποιήματα που δύσκολα θα ξεχαστούν ή, όπως δηλώνει και ο ποιητής, που μας πηγαίνουν «προς το ταξίδι / που πάντα σχεδιάζαμε / … // ενώ / άνεμος φυσάει ανάμεσα απ’ τα πάντα / και νιώθουμε ξανά / την άνωση προς τον ουρανό.»
Άρτεμις Μιχαηλίδου
