Top menu

Άγγελος Φιλύδης: "Η μιζέρια μπορεί να γίνει έμπνευση"

Συνέντευξη στον Νέστορα Πουλάκο

Σε αυτούς τους τέσσερις τοίχους ήμασταν όλοι χαμένοι, σχεδόν καταραμένοι από κάποιο αόρατο πνεύμα. Αν ζούσες μέσα εδώ, τότε ήσουν καταδικασμένος να χαθείς και η ψυχή σου να παρασυρθεί πάνω σε στρώμα με καρφιά, πριν βουλιάξει στο κενό.

Η ενδοοικογενειακή βία είναι το σκοτεινό σύμπαν που πραγματεύεται η νουβέλα Ο Δαίμονας της Μνήμης του Άγγελου Φιλύδη. Μια μάνα που υπομένει τα βίαια ξεσπάσματα ενός μέθυσου άνδρα κι ένα παιδί που δεν ξέρει τι σημαίνει χαρά. Θα καταφέρουν να ξεφύγουν αλώβητοι από το μαρτύριό τους; Θα σταματήσει άραγε ο εφιάλτης τους;

Ο Άγγελος Φιλύδης μεγάλωσε στη Νάξο. Ζει στην Αθήνα. Ο Δαίμονας της Μνήμης είναι το πρώτο του βιβλίο.

Μιλήστε μας για το συγγραφικό σας ντεμπούτο με τον «Δαίμονα της Μνήμης»…
Ο «Δαίμονας της Μνήμης» είναι μια νουβέλα μέσα από την οποία εξιστορείται η ζωή ενός 13χρονου αγοριού, το οποίο μεγαλώνει σε ένα σπίτι όπου συμβαίνουν ακραία περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας. Αυτή η κατάσταση ωθεί τον ήρωα στο να πλάσει με τη φαντασία του ένα δαίμονα – ακόλουθο, ώστε να καταφέρει να αντιμετωπίσει όλα του τα βάσανα: τις κακουχίες, την κοινωνική απομόνωση, το βίαιο πατέρα. Αυτός ο Δαίμονας τρέφεται από το φόβο του μικρού και ελέγχει τις πράξεις του, τα συναισθήματα και τις αντιδράσεις του. Έτσι ο ήρωας, καθοδηγούμενος από αυτή τη σκοτεινή πλευρά του εαυτού του, οδηγείται στο να κάνει τις λάθος επιλογές και παγιδεύεται και αυτός στο ίδιο βίαιο μονοπάτι που βρίσκεται και ο πατέρας του. Τότε είναι που πρέπει να αποφασίσει αν με κάποιο τρόπο μπορεί να διακόψει αυτό το φαύλο κύκλο.

Πώς αναζητάτε την έμπνευση μες στα χρόνια της κρίσης;
Πιστεύω πως οποιοδήποτε ερέθισμα μπορεί να οδηγήσει κάποιον στην έμπνευση. Για μένα τα ερεθίσματα αυτά προέρχονται από τους στίχους και τη μουσική των τραγουδιών που ακούω, από τις ταινίες ή τις παραστάσεις που μπορεί να δω, συχνά από την επιστήμη που μελετάω, από τα βιώματά μου, από συζητήσεις με φίλους, από ένα τυχαίο περιστατικό που μπορεί να συμβεί στο δρόμο. Οτιδήποτε μπορεί να σου δώσει κάποιο πάτημα για να φτιάξεις έστω μια αόριστη ιδέα για κάτι που θα μπορούσες να δημιουργήσεις. Έχει τύχει να φτιάξω μια ιστορία παρατηρώντας μια κοπέλα που έκλαιγε μέσα σε κάποιο λεωφορείο, ας πούμε. Επειδή οι μέρες που διανύουμε είναι ομολογουμένως δύσκολες, όλη αυτή η καταπίεση και η μιζέρια που βιώνουμε μας κάνει να βλέπουμε τον κόσμο γύρω μας από μια άλλη οπτική γωνία. Ακριβώς επειδή καταπιεζόμαστε τόσο ως λαός, βγαίνουν στην επιφάνεια ένα σωρό συναισθήματα ή κάπως αυτά ενισχύονται. Για κάποιους ο μόνος τρόπος για να τα διαχειριστούν είναι να μπουν στη διαδικασία να φτιάξουν κάτι δικό τους - ένα βιβλίο, στη δική μου περίπτωση. Η μιζέρια μπορεί να γίνει έμπνευση.

Ποια είναι η σχέση σας με τη λογοτεχνία;
Η σχέση μου με τη λογοτεχνία είναι ερωτική και πολυγαμική. Έμαθα να διαβάζω όταν ήμουν 4 χρονών και στις πρώτες τάξεις του δημοτικού, μια θεία μου μού έκανε δώρο όλα τα βιβλία της Π. Δέλτα. Προφανώς ενθουσιάστηκα με τις ιστορίες του «Τρελαντώνη» και του «Μάγκα» και με ένα σωρό άλλους χαρακτήρες της συγγραφέως και έκτοτε διαβάζω ό,τι πέσει στα χέρια μου: από Stephen King, Paolini και Tolkien, μέχρι Ζέη, Ντοστογιέφσκι, Αγκ. Κρίστι, Κέρουακ, Π. Μπακ… οτιδήποτε μου κινήσει το ενδιαφέρον. Αγαπημένος μου είναι ο Edgar Allan Poe: έχει έναν υπέροχο τρόπο να πλάθει όμορφα σκοτεινές ιστορίες.

Μπορεί ένα καλό βιβλίο να «σώσει» την ψυχή μας;
Αυτό εξαρτάται από την ψυχολογική κατάσταση στην οποία βρίσκεται κάποιος και από το βιβλίο που έχει στα χέρια του. Τελευταία διάβασα το «Γράμματα σε ένα νέο ποιητή» του R. M. Rilke, όπου ο εν λόγω ποιητής βρίσκεται σε μια πάλη με τη μοναξιά του. Η ταύτιση που ένιωσα και τα λόγια του Rilke με έκαναν να δω το θέμα από μια άλλη σκοπιά και να αποδεχτώ πως η μοναξιά δεν είναι κάτι κακό τελικά και πως μπορείς τις ώρες που περνάς με τον εαυτό σου να τις κάνεις γόνιμες με χίλιους δυο τρόπους. Εν ολίγοις για να απαντήσω στην ερώτηση: ναι, ένα καλό βιβλίο μπορεί να σώσει την ψυχή μας ή έστω να της προσφέρει κάποιο στήριγμα.

Τα επόμενα συγγραφικά σας σχέδια;
Δεν είμαι απόλυτα σίγουρος ακόμα. Έχω γράψει ένα σωρό διηγήματα και νουβέλες με ποικίλα θέματα που κοινό τους χαρακτηριστικό είναι οι διαφορετικές εκφάνσεις της βίαιης και σκοτεινής πλευράς του ανθρώπου. Ίσως, λοιπόν, μια συλλογή από αυτά τα κείμενα να μπορούσε να αποτελέσει το υλικό μιας επόμενης έκδοσης. Θα δούμε.