Θέσαρ Φερνάντεθ Σάντσεθ (Ισπανία)
Μεταφράζει η Ξένια Κακάκη
Ο Θέσαρ Φερνάντεθ Σάντσεθ (César Fernández Sánchez, Μαδρίτη 1957) είναι ένας σύγχρονος ισπανός πεζογράφος, ποιητής και φιλέλληνας. Απογοητευμένος ως βιολινίστας είπε να δοκιμάσει την τύχη του στη νομική. Κατάφερε να αποφοιτήσει αλλά το υψηλό αίσθημα ευθύνης και η μεγάλη του επιθυμία να μην προκαλέσει κανενός είδους κοινωνική αναταραχή, τον οδήγησε στο να παραιτηθεί από την άσκηση μιας τόσο ευαίσθητης και λεπτεπίλεπτης δραστηριότητας. Μέρος του ελεύθερου χρόνου του τον αφιερώνει στη συγγραφή ποίησης και στη μελέτη της ελληνικής γλώσσας. Επίσης, συνεργάζεται με διάφορα ταξιδιωτικά πρακτορεία στην Ισπανία όπου προσφέρει τις γνώσεις του σε σχέση με την αρχαία Ελλάδα. Εργογραφία: “Veinte sonetos coquetos y un prólogo desesperado” (Είκοσι κοκέτικα σονέτα κι ένας απελπισμένος πρόλογος), 2002, “El amor tiene sentido” (Η αγάπη έχει αίσθηση), 2003, “Baricentro” (Κέντρο βάρους), 2011.
**
Δύτες
Συνεχίζουν ντυμένοι δύτες
εκείνοι που ζήσαν την πλημμύρα.
Συνεχίζουν κάτω από τα σκάφανδρά τους
χωρίς να έχουν καταλάβει ότι η παλίρροια
πέρασε πια
και ότι ένας κρύος άνεμος
στέγνωσε τις παλιές πλημμυρισμένες
γαίες.
**
Ο πάνθηρας
Επιστρέφεις στη ζωή μου
αθόρυβη σαν πάνθηρας.
Επιστρέφεις από τη ζούγκλα εκείνη
που πίστευες ότι οι ταμάρινδοι και οι ακακίες
θα σε προστάτευαν.
Από μια ζούγκλα που μέσα της κατασπάραξες
εκατοντάδες ανάπηρα πλάσματα.
Όμως εμένα σήμερα
μόνο μου γλείφεις ήσυχα το χέρι
και με κοιτάζεις μ’ αυτά τα κρύα μάτια:
τα μαραμένα και κρύα.
**
Στιγμιαίος μέλλοντας
…και δεν θα υπάρχουν γλώσσες
παρά μόνο Η Γλώσσα.
Και δεν θα υπάρχουν άνθρωποι
παρά μόνο Ο Άνθρωπος.
Και οι έρημοι θα καλλιεργηθούν.
Και θα καλλιεργηθούν και οι βυθοί
της θάλασσας.
Και όλες οι μάχες θα τελειώσουν.
Και όταν συμβούν όλα αυτά
εσύ θα είσαι ευτυχισμένη γιατί θα το έχεις δει.
Κι εγώ όμως θα είμαι ευτυχισμένος γιατί,
ευτυχώς,
δεν θα είμαι εδώ για να το δω.
Πιερ Ζορί (Γαλλία)
Μεταφράζει η Άτη Σολέρτη
Ο Πιέρ Ζορί (Pierre Joris, Στρασβούργο, 1946) είναι ποιητής, μεταφραστής, δοκιμιογράφος & ανθολόγος. Έχει εκδώσει περίπου 50 βιβλία. Αξίζει να αναφερθεί πως μεταφράζει στα αγγλικά, γαλλικά, γερμανικά και αραβικά. Στις μεταφράσεις του συμπεριλαμβάνονται έργα των: Tristan Tzara, Rainer Maria Rilke, Jean-Pierre Duprey, Habib Tengour, Maurice C. Blanchot, Edmond Jabès, Jack Kerouac, Pablo Picasso, Kurt Schwitters, Michel Bulteau, Carl Solomon, Gregory Corso, Pete Townshend, Julian Beck, Sam Shepard, Allen Ginsberg, Paul Celan. Έχει βραβευτεί για το σημαντικό έργο του. Διδάσκει στο Πανεπιστήμιο του Όλμπανυ της Νέας Υόρκης. Ζει στο Μπρούκλυν με τη σύζυγό του, την περφόρμερ Nicole Peyrafitte. Διατηρεί το Nomadics Blog. Ο Πιερ Ζορί μέσω της ευφυούς γραφής του, μας καλεί σε ένα μυσταγωγικό ταξίδι με όχημα τις λέξεις, τα νοήματα, τις σημασίες τους. Όντας πολύγλωσσος, πιστός ερευνητής της ρίζας κάθε λέξης, μελετά την επιλογή και την τοποθέτησή της στο ποιητικό του πεδίο και καταφέρνει να καταργήσει τα σύνορα της γλώσσας, να εξυψώσει το πνεύμα, να το καλέσει σε μια συνάντηση με την καταγωγή του. Στον ποιητικό του ορίζοντα, η ιστορία φέρει πολλές ονειρικές αποχρώσεις, η φαντασία διηγείται τη νομαδική της πορεία σε κάθε έρημη γη, κάθε φυλής που προσφέρει τα ιερά της για προσκύνημα.
**
ΑΥΤΟ ΤΟ ΑΠΟΓΕΥΜΑ Ο ΔΑΝΤΗΣ
θα εξ-
οστρακιστεί από τη Φλωρεντία —
κάτι καλό όπως θα μπορούσε
να έχει γράψει τόσο καλά
στη μακρινή φανταστική εξ-
ορία των κωμικά θεϊκών
βασιλείων εάν δεν γνώριζε
τι σήμαινε να διασχίσει
το κρυσταλλωμένο έδαφος
μιας κρύας μέρας του Γενάρη, βολο-
κοπώντας, καρδιοχτυπώντας,
από τη μια πόλη στην άλλη
— για να καταλήξει σε
αυτό: ότι εξορία
δεν είναι παρά το επόμενο βήμα που παίρνεις
το άγνωστο εκεί
όπου το πόδι σου πέφτει
κάτω
έπειτα, στον
ουρανό ή στη γη
εξορία είναι όταν ακόμα μπορείς
να σηκώνεις το πόδι
εξορία είναι όταν δεν είσαι
νεκρός ακόμη.
Από τη συγκεντρωτική συλλογή ποιημάτων (2000-2012) "Barzakh"*.
*Barzakh (al-Barzakh): λέξη αραβικής προελεύσεως, που σημαίνει «εμπόδιο», «διαχωρισμός». Κατά την ισλαμική εσχατολογία πιστεύεται πως είναι το σύνορο ανάμεσα στον υλικό και πνευματικό κόσμο, εκεί όπου περιμένει η ψυχή μετά το θάνατο και πριν την ανάσταση για τη Μέρα της Κρίσης (Qiyamah).
**
Το όνειρο της ερήμου στο βιβλίο
I
Το βιβλίο βρίσκεται ανοιχτό
σε όλους τους διαδρόμους
σε όλες τις οάσεις
σε όλα τα όνειρα γύρω από κάθε γωνιά πίσω από κάθε αμμόλοφο
σ’ αυτό επίσης το όνειρο
πρέπει να προσθέσεις μια γραμμή η θέση σου είναι ανάμεσα στο ήδη γραμμένο
& το άγραφτο,
στον λευκό άδειο χώρο.
Σ’ αυτό το όνειρο
ο Στάλιν χαμογέλασε, & ο Χάιντεγκερ επίσης σ’ αυτό το όνειρο
κατσαρίδες
ξεπήδησαν μέσα απ’ το βιβλίο — αλλά
αυτό έπρεπε να γραφτεί, παρά τα χαμόγελα.
Ένα όνειρο με ένα βιβλίο
ένα όνειρο με μια έρημο σ’ ένα βιβλίο
ένα όνειρο με μια έρημο που τρέχει απ’ το βιβλίο ένα όνειρο με ένα βιβλίο και μια έρημο
ένα όνειρο με μια έρημο σ’ ένα βιβλίο
ένα όνειρο με άμμο ανάμεσα στα δάχτυλα
ένα όνειρο με λευκό
ένα όνειρο με μαρμαρυγία*
ένα όνειρο με φενέκ**
ένα όνειρο με μια έρημο που ξεχύνεται απ’ το βιβλίο
μέσα και μέσω του διαδρόμου και έξω απ’ την πόρτα.
Και μια φωνή είπε γράψε στο βιβλίο
& θα θεραπευτείς
μια φωνή είπε μια φωνή είπε
το μέσο μου τη φωνή μου τη βούλησή μου γράψε στο βιβλίο
γράψε την έρημο
το όνειρο
γράψε την άμμο το λευκό γράψε το τρέξιμο ονειρέψου το βιβλίο.
II.
ένα όνειρο με τον Στάλιν
ένα όνειρο με τον Τσέλαν
ένα όνειρο με γονείς
ένα όνειρο με σπίτια
στο πρώτο σπίτι ο Τσέλαν κρύβεται σε μια
ντουλάπα & ο Στάλιν βαρά τις μεγάλες του μπότες
& βροντά πάνω στο ξύλινο πάτωμα
στο δεύτερο σπίτι ο Τσέλαν δραπετεύει
από το πίσω παράθυρο & ο Στάλιν
φωνάζει και τραβάει τα μουστάκια του
στο τρίτο σπίτι δεν υπάρχουμε.
Είναι γεμάτο ξεχειλίζοντας από όλους τους
γονείς, τους γονείς καθενός,
του Τσέλαν & του Στάλιν & τους δικούς μου επίσης.
Στο τέταρτο σπίτι υπάρχει μια πόλη
ερειπωμένη. Ένα φεγγάρι στέκει πάνω της.
Είναι λευκό, είναι γεμάτο. Έχει
τζέμπελ*** & ουάντι**** πάνω της.
Χύνεται με άμμο.
Από τη συλλογή ποιημάτων H.J.R. (1999).
*Μαρμαρυγίας (λατ. mica): Η λέξη αυτή προέρχεται από την αρχαία ελληνική «μαρμαίρω», που σημαίνει «λάμπω με τρεμοσβήματα». Είδος ημιδιαφανούς φυλλοπυριτικού ορυκτού.
**Φενέκ (fennec/πληθ: fennecs): σαρκοφάγο θηλαστικό της οικογενείας των Κυνιδών (Canidae). Το είδος έχει την επιστημονική ονομασία Vulpes zerda, πρόκειται για τη μικρότερη αλεπού στον κόσμο και απαντά αποκλειστικά στην Β. και Β.Κ. Αφρική.
***Τζέμπελ (djebel/ πληθ: djebels): λέξη αραβικής προέλευσης. Υποδηλώνει βουνό, λόφο ή οροσειρά στη Μέση Ανατολή και στην Αφρική.
****Ουάντι ή ουέντ (wadi/ πληθ: wadis): λέξη αραβικής προέλευσης. Υποδηλώνει τους χείμαρρους οι οποίοι είναι συνήθως ξεροί και δραστηριοποιούνται μόνο ύστερα από καταρρακτώδεις βροχές. Συναντώνται συνήθως σε ερημικές περιοχές.
**
L’heure Bleue*
Είναι η ώρα όταν τα νυχτο-
πούλια έχουν πέσει
σιωπηλά,
& τα πουλιά
της μέρας δεν
σαλεύουν ακόμα
μια μπλε σιωπή, της νύχτας η γηραιότερη
μια μπλε ώρα, της ερχόμενης μέρας η νεαρότερη
ώρα, το
προαίσθημα της όχι-ακόμα-μέρας, ένα πορ-
ώδες άρωμα ενάντια στο μυαλό,
το βενζαμίν**
των ωρών, μυρίζει κόμμι βενζόης***, βενζοΐνη****, κόμμι
βενζαμίν,
(όχι μπλε καθεαυτό,
λευκό ή κιτρινωπό
κρυσταλλική ένωση
το όνομα ακυβέρνητο όπως πάντα όπως είναι όλα
αυτό εδώ από τα Αραβικά
luban jawi (λιβάνι από
την Ιάβα, από μακριά μέσα σ’ αυτή τη νύχτα, μέσα
στο μπλε αυτής της ώρας, εσύ είσαι το οξυγόνο
αυτής της μπλε ώρας
C14 H12 O2
O δύο Ω! εσύ,
Οξυγόνο για δύο
Μπλε ώρα για μας τους δύο
απόστρεψε τον ύμνο του Σρι Τζαγιαντέβα*****
στην ερωτική πράξη του Κρίσνα
«Με βενζαμίν, τη ρητίνη, ίχνος
ένα σημάδι στα τέλεια φρύδια….
Ανάμεσα στα δύο της στήθη,
κύπελλα του ουράνιου θόλου,
τα μαργαριτάρια του περιδέραιού της
καλούν τον ζωδιακό κύκλο.
Αλλά η γαλακτώδης οδός******
Πνίγεται από
το χυμό του Κρίσνα
τη μπλε ώρα
αυτός είναι η μέλισσα
αυτός τρώει το μέλι της
ο κορμός του ριγμένος πίσω
λέει σ’ εκείνη:
“Έλα, ποδοπάτησε την καρδιά μου.”
(μακάρι αυτοί μ’ αυτόν τον τρόπο τέλος να βάλουνε
στα λάθη αυτής της Κάλι Γιούγκα!*******
*Η μπλε ώρα. Αυτός ο όρος σηματοδοτεί το διάστημα του ημίφωτος κάθε πρωί και κάθε δειλινό, την ώρα που ο ήλιος βρίσκεται σε μακρινή απόσταση κάτω από τον ορίζοντα και το έμμεσο ηλιακό φως αποκτά μια έντονη μπλε απόχρωση. Η περίοδος αυτή διαρκεί περίπου 40 λεπτά. Τότε, η απόχρωση του ορίζοντα είναι έντονα μπλε επειδή το κόκκινο φως περνά απευθείας στο διάστημα ενώ το μπλε διαχέεται στην ατμόσφαιρα και φτάνει ως την επιφάνεια της γης. Η μπλε ώρα αποτελεί μοναδική έμπνευση για πλήθος καλλιτεχνών, εφόσον τότε τα όρια μεταξύ μέρας και νύχτας φαντάζουν δυσδιάκριτα.
**Βενζαμίν (benjamin): άλλη ονομασία για τη βενζόη.
***Βενζόη (benzoin): Βαλσαμική ρητίνη, η οποία λαμβάνεται με εντομή στον κορμό του φυτού Styrax benzoin. Φύεται σε Σιάμ, Ιάβα, Σουμάτρα, και είναι αρωματική. Η ονομασία του φυτού προέρχεται από το αραβικό «ζαβάν». Η λατινική ονομασία του βοτάνου είναι Styrax officinalis (στύραξ ο φαρμακευτικός) και ανήκει στην οικογένεια των Στυρακωδών (Styracaceae). Στη σύγχρονη βοτανοθεραπεία, χρησιμοποιείται ως αντισηπτικό, επουλωτικό και έχει παρασιτοκτόνες ιδιότητες.
****Βενζοΐνη (benjoin): άλλη ονομασία για τη βενζόη.
*****Τζαγιαντέβα (Shri Jayadeva): Ινδός ποιητής, 1200 μ.Χ. Είναι γνωστός για το Γκίτα Γκοβίντα (Gita Govinda), το ιερό βιβλίο του Ινδουϊσμού. Στο βιβλίο αυτό, το οποίο είναι ένα από τα σημαντικότερα έργα θρησκευτικής - ερωτικής ποίησης, περιγράφεται ο έρωτας του θεού Κρίσνα (Krishna) και της συντρόφου του, Ράντα (Radha), σύμβολο της ψυχής που θέλγεται από το θεό.
******Το προσωνύμιο «Σρι (Shri)» που του αποδίδεται εδώ (συνήθως αποδίδεται σε θεούς των Ινδουιστών και σημαίνει «άγιος/θεϊκός/θείος/ ιερός»), αποτελεί ευγενική αναφορά στο πρόσωπο του ινδού ποιητή, κάτι ανάλογο του «Κύριος», προσφώνηση που επίσης χρησιμοποιείται όταν απευθύνεται κανείς σε αξιοπρεπείς θνητούς.
*******Με τον όρο Γαλαξίας ή Γαλαξίας Κύκλος ή Γαλακτική Οδός ή Γαλακτώδης Οδός (λατ. via lactea, αγγλ. milky way) αναφερόμαστε στο γαλαξία στον οποίο ανήκει η Γη και το Ηλιακό Σύστημα. Ο Ήλιος (μαζί και η Γη) βρίσκονται στις παρυφές του Γαλαξία, και έτσι αυτός, καθώς τον κοιτάμε κατά μήκος, φαίνεται να σχηματίζει μία γαλακτόχρωμη, φωτεινή λωρίδα από πάρα πολλά αστέρια, που διασχίζει τον ορατό από τη Γη ουρανό από την μία πλευρά του ορίζοντα μέχρι την άλλη. Λόγω της εμφάνισης αυτής, ονομάστηκε τοιουτοτρόπως.
********Κάλι Γιούγκα (Kali Yuga): ή «Εποχή της φαυλότητας» είναι ένα από τα τέσσερα στάδια της ανάπτυξης από τα οποία διέρχεται ο κόσμος, ως μέρος του κύκλου των Γιούγκα (εποχών), κατά τις Ινδουϊστικές γραφές. Οι Ινδουϊστές πιστεύουν ότι ο ανθρώπινος πολιτισμός εκφυλίζεται πνευματικά καθ’ όλη τη διάρκεια του Κάλι Γιούγκα. Αναφέρεται ως η Σκοτεινή Περίοδος, κυρίως γιατί οι άνθρωποι βρίσκονται όσο πιο μακριά είναι δυνατό από το Θεό. Το Κάλι Γιούγκα συνδέεται με τον δαίμονα της αποκάλυψης Κάλι, ο οποίος δεν πρέπει να συγχέεται με τη θεά Κάλι, καθώς αυτές είναι διαφορετικές λέξεις στη Σανσκριτική γλώσσα. Το «Κάλι» στο Κάλι Γιούγκα σημαίνει «διαμάχη, διχόνοια, διένεξη ή ανταγωνισμός», ενώ η Θεά «Καάλι» σημαίνει «χρόνος».
Νόρα Γουόλς (Ιρλανδία)
Μεταφράζει η Κατερίνα Καντσού
H μαγεία του τάνγκο ξετυλίγεται και πάλι με έδρα την Ιρλανδία αυτή τη φορά. Μέσα από τους λυρικούς στίχους της Νόρα Γουόλς, ακολουθούμε μια κοπέλα που βγαίνει να χορέψει τάνγκο. Μέσα από τη μουσική, το ρυθμό και τα βήματα αυτού του χορού, γίνεται μια μικρή αναδρομή στην ιστορία του, εξετάζονται τα παράδοξα που το χαρακτηρίζουν, αναλύονται οι σχέσεις αρσενικού-θηλυκού και η μεταξύ τους επαφή κι επικοινωνία κι επιβεβαιώνεται η φιλοσοφία του. Μια φιλοσοφία που έχει να κάνει με το μοίρασμα, την αποδοχή και την ισότητα, έννοιες που αγκαλιάζουν απλόχερα τον μοναδικό αυτό χορό. Η ποιήτρια έψαξε κι ασχολήθηκε με όλα τα παραπάνω θέματα σε μια προσπάθεια να βρει και η ίδια το νόημα σε αυτό το χορό, που η αξία του ισοδυναμεί με την ίδια τη ζωή κι όντας η ίδια χορεύτρια κι έχοντας περάσει πολύωρες νύχτες πρακτικής βημάτων σε ξύλινα πατώματα. Το αποτέλεσμα αυτής της αναζήτησης είναι ένα ακόμη παράδοξο: μια γνήσια και συνειδητοποιημένη ουτοπία. Αυτό που μας κρατάει εκεί πάνω στη σκηνή και μέσα στις αγκαλιές γνωστών και άγνωστων καβαλιέρων, είναι αυτό που δεν έχουμε ή αυτό που νομίζουμε πως θα βρούμε εκεί. Μήπως και η ζωή δεν είναι από μόνη της μια ουτοπία;
**
Είναι κιόλας πανέτοιμη,
Μια τελευταία ματιά ρίχνει,
Κρατώντας τα τάνγκο παπούτσια
Στα χέρια της
Και στέκοντας στις άκρες των δαχτύλων της•
Χείλη και νύχια κατακόκκινα,
Ένα μαύρο, μεταξωτό ύφασμα,
Κι ένα μαύρο σατέν φόρεμα
Χαϊδεύουν το περίγραμμα του κορμιού της•
Ο καθρέφτης νεύει πως συμφωνεί
Καθώς πλαγίως γέρνοντας,
Το ένα γόνατο λυγίζει προς τα κάτω
Τη σχισμή απ' το φόρεμά της για να δει
Και το μηρό της που ακάλυπτος μένει•
Κομψή, συγκρατημένη, δυνατή,
Η ισορροπία όπως πρέπει
Έξω βγαίνει προς την νύχτα που την περιμένει.
Το βήμα της επιταχύνεται
Καθώς πλησιάζει,
Αλλά ω! Ποια είναι η είσοδος, συνεχώς ξεχνάει!
Τα επιβλητικά κτίρια, τα κάγκελα, οι πόρτες
Όλα το ίδιο δείχνουν
στις μεσονύχτιες, μπλε σκιές τους•
Αλοίμονο! Δεν χρειάζεται να θυμηθεί!
Γιατί προσδοκώντας τα βιαστικά βήματά της,
Στον γεμάτο αρωματικά ευωδιαστό αέρα,
Η μουσική έρχεται να τη συναντήσει,
Οδηγώντας την
Στον Μορισίνι Γουέλεν της πλατείας Παρνέλ•
Δράττοντας την ενδιάμεσα στιγμή-
Ακούγοντας...
Τον γνώριμο ήχο του μπαντονεόν
Και ξέροντας τώρα πως "όλα είναι σωστά στον κόσμο αυτόν"•
Στην πιο κορυφαία στιγμή της μουσικής
Παύση κάνει,
Για μια στιγμή να την εκλάβει μέσα της,
Ύστερα κάτω, κάτω, κάτω, φτάνει,
Εκεί όπου ο επόμενος κόσμος ξεκινάει.
Ψευδαίσθηση ή πραγματικότητα!
Με μάτια διαστελλόμενα, αποτυπώνει
Μέσα της τη σκηνή,
Τους χορευτές από κάποια άλλη χώρα
Που αναστέλλονται στο χρόνο,
Χαμένοι στο ρυθμό τους•
Οικεία πρόσωπα την αγκαλιάζουν
Με τον πραγματικό τρόπο από την Αργεντινή,
Μ' ένα φιλί και στα δύο μάγουλα,
Αφήνοντας κατά μέρος
Κάθε απαρχαιωμένη Βικτωριανή επιρροή•
Καθώς ήσυχα κάθεται,
Διερευνά καινούριους κι άγνωστους
Φίλους γύρω της,
Κι έτσι μαλακά απομακρύνει
Το πολύτιμο φορτίο της,
Είναι καιρός πια να τα φορέσει,
Τα τάνγκο παπούτσια της,
Αυτά που τα πόδια της θα κοσμούν
Και την πρώτη τελετουργία της νύχτας
Μαζί τους να εκτελέσει.
Το νεύμα! Όχι, δεν κάνει λάθος,
Εκείνος την προσκαλεί για χορό
Κι εκείνη δέχεται,
Χαμογελάει καθώς αυτός πλησιάζει,
Τα μάτια τους συναντιούνται,
Και για μία μετέωρη στιγμή, περιμένουν•
Καμία επαφή ακόμα!
Έπειτα, ως απάντηση σ' ένα αόρατο σύνθημα,
Τα χέρια τους σηκώνονται κι ενώνονται
Σε μια αιώνια αγκαλιά,
Δυο κορμιά γίνονται ένα-
Και η δεύτερη τελετουργία της νύχτας
Λαμβάνει χώρα.
Εκείνη! Ακολουθώντας το ευγενικό του βήμα,
Μαζί αφήνουν τη μουσική να τους οδηγήσει
Εκεί που πρέπει,
Παιχνιδιάρικα, παθιασμένα, αισθησιακά,
γεμάτα ενθουσιασμό,
Άγνωστο σώμα, ψυχή οικεία,
Μιλώντας την παγκόσμια γλώσσα του σώματος
επικοινωνούν-,
ακούγοντας,
ανταποκρίνονται -(με το σώμα μόνο!)•
Υπακούοντας στους παγκόσμιους νόμους
της φύσης-
Τους φυσικούς και μεταφυσικούς,
Δεν υπάρχει χώρος για σκέψη,
Η καρδιά, η ψυχή και το κορμί
Ίπτανται,
Χωρίς κάποιο έτοιμο κομμάτι για πρόβα,
Χωρίς χορογραφία,
Μόνο η πιο αληθινή έκφραση
Του εαυτού που μπορείς να είσαι.
Γιατί "χρειάζονται δύο για το τάνγκο",
Καμιά πιο αληθινή έκφραση απ' αυτή,
Κι όμως αυτές οι λέξεις, κάπου
χαμένες στη μετάφραση,
Αξίζουν την άφθονη απολογία μας
και τη γοργή μας διόρθωση•
Όχι εκείνο που παραδόξως σκέφτεσαι,
Δυο ανθρώπους σε διχόνοια
Από τις φιλονικίες και την έλλειψη αρμονίας,
Όταν η σχέση δεν πετυχαίνει
και μίζερα τελειώνει•
Αντίθετα!
Ο καθένας πρέπει να παίξει τον δικό του
καθορισμένο ρόλο-
Να οδηγήσει ή ν' ακολουθήσει,
Να περπατήσει με πρόθεση- σωστά,
Ν' αγκαλιάσει με ανταπόκριση- δυνατά,
Ν' αντιλαμβάνεται την αλλαγή στο βάρος
Και το πώς τα κορμιά σχετίζονται το ένα με το άλλο,
Να καταλαβαίνει πότε πρέπει ν' ανοίξει και να κλείσει την αγκαλιά-
Και παρ' όλα αυτά να διατηρεί την επιτόπια ισορροπία,
Της ζωής είναι ο μικρόκοσμος- για μια σχέση
απλή κι αληθινή,
Δυο ανθρώπων που κινούνται σε αρμονία,
Η άνεση και ευχαρίστησή της να είναι οι προτεραιότητές του,
Ο σεβασμός και η αξιοπρέπεια προς το μέρος του
να είναι τα πρωτεία της,
Γνωρίζοντας πως μόνο μέσω του άλλου
Μπορούν οι επιθυμίες τους να επιτευχθούν,
Αυτό είναι το πιο υψηλό ιδεατό, ένας δρόμος
που έχει επιλεχθεί μέσω σοφίας,
Ένας τρόπος να ζεις, του οποίου η αλήθεια
θα σε ελευθερώσει!
Αυτή είναι η φιλοσοφία του Τάνγκο!
Ο Γιέιτς γνώριζε την αλχημιστική του
έκσταση σε αυτό
"Πώς μπορείς να ξεχωρίσεις τον χορευτή απ' το χορό;"
Καθώς εκείνη κινείται σε μια συλλογισμένη
ακινησία,
Το δωμάτιο, οι μουσικοί, οι χορευτές
εξαφανίζονται,
Το παρελθόν και το μέλλον δεν έχουν θέση!,
Να είσαι μόνος σου ή με όλους
Είναι το ίδιο και το αυτό,
Η απόλυτη στιγμή είναι το μόνο που παραμένει•
Ο Τζορτζ Μπέρναρ Σω είδε επίσης το φως αυτής της φωτιάς,
"Μία κάθετη έκφραση μιας οριζόντιας επιθυμίας!",
Κι όμως άλλο ένα παράδοξο συμβαίνει εδώ,
Αυτή η δελεαστική αλληγορία των αισθήσεων,
Είναι απλά μια εικόνα χωρίς περιεχόμενο;
Το να βλέπεις τους χορευτές αγκαλιασμένους
τόσο οικεία,
Φαίνεται σαν να είναι μαζί χιλιάδες χρόνια,
Πώς προσκολλημένοι είναι,
Σαν να μην αφήνει ο ένας τον άλλο,
Παρ' όλα αυτά, όταν ο χορός τελειώσει,
Οι εραστές απομακρύνονται ο ένας απ' τον άλλο.
Πολύ κομψός!
Ντυμένος με το καλύτερό του κοστούμι,
Τα τάνγκο παπούτσια του αποτελούν πλέον
ένα έθιμο
Και αποκαλύπτουν όχι μόνο τις χορευτικές του
ικανότητες,
Αλλά πολλές όψεις αυτού του άντρα,
Που έχει περάσει πολλές ώρες σε μαθήματα
και practicas
Και σαν έκδοτος έξω πηγαίνει κάθε βράδυ,
Να ταϊσει τη συνήθειά του•
Τερκς Χεντ, Πίλαρ Ρουμ, Γουίνς Χοτέλ, Μπιούλις καφέ,
Γκλόουμπ, Μπελβεδέρ, Γκλενάτζερι δίπλα στη θάλασσα•
Πολλά φεστιβάλ τάνγκο έχει διασχίσει,
Παίρνοντας μαθήματα από τους μαέστρους,
Την τέχνη του έχει καλά μελετήσει,
Για να φτιάξει τα δικά του βήματα
Και το στυλ του να τελειοποιήσει•
Εμπνευσμένος απ' τη μουσική,
Σε κλειστή αγκαλιά την κρατεί,
Διαμορφώνοντας τις κινήσεις τους,
Τις προθέσεις του με το στέρνο του μεταφέρει,
Ο καλύτερος να γίνει οδηγητής που μπορεί•
Γιατί το να οδηγείς, είναι ν' ακολουθείς
τον ακολουθούμενο!
Ακόμη ένα παράδοξο του τάνγκο
για να συλλογιστούμε,
Ο ένας ρόλος όχι λιγότερος απ' τον άλλο,
Ή ο άλλος πιο σημαντικός,
Κι αυτό που συνήθως βλέπουμε,
Τους πολιτικούς που βρίσκονται σε περίοπτη θέση
Είναι γιατί μια γυναίκα τους στηρίζει,
Έτσι ακολουθώντας τον ακολουθούμενο,
Βρίσκεται η δύναμη που ο οδηγητής χρειάζεται,
Για να τον οδηγήσει όπου εκείνος επιθυμεί.
Giros, ochos, ganchos, paradas, sacadas, voleos, colgadas,
Που συνωμοτούν σε ατελείωτες σπείρες
Από γύρους και στριψίματα.
Να σέρνεις• Ν' ανυψώνεις• Να κλίνεις εκτός άξονα•
Δραματικά φινάλε• Και εκτοπίσματα ποδιών•
Να κορυφώνονται σε αυτό που ο Ρόσυ περιέγραψε ως
''ένα όργιο από συστρεφόμενα ακροβατικά
και προκλητικές, καλλιτεχνικές, ραφιναρισμένες εκδηλώσεις''•
Το τάνγκο καθώς αγάπη διαβιβάζει,
Στους συνδυασμούς των εκφράσεων,
Κανένα όριο δε βάζει!
Τάνγκο, Βαλς, Μιλόνγκα-
Όλα εξαρτώνται απ' τη διάθεσή σου
Και τον παρτενέρ σου στην tanda,
Τρία πολύ ξεχωριστά στυλ,
Για να χορέψεις τη νύχτα τη μαγευτική
Μέχρι που με το φως της η αυγή θα φανερωθεί,
Tango Salon ή Tango Nuevo,
Ή η διαχρονική, ρομαντική ταλάντευση του Βαλς,
Ή ο ζωηρός, ρυθμικός, γρήγορος ρυθμός της μιλόνγκα,
Ένα αληθινό έργο τέχνης,
Από το χαμηλό ρυθμό
Μέχρι το αυξανόμενο κρεσέντο,
Οι μετρημένοι και συγκεκομμένοι παλμοί,
Ο καθένας μοναδικά να εκφράζει συναισθήματα και πάθος,
Στα όμορφα ξεδιπλωμένα ρεφραίν τους.
Gardel, Troilo, Gotan,
Pugliese, Di Sarli, Piazolla
Δουβλίνο, Παρίσι, Ρώμη, Βερολίνο,
Kάθε νύχτα στο Μπουένος Άιρες σε μεταφέρουν•
Οι παλλόμενοι ρυθμοί της ορχήστρας,
Μεταδίδουν τους απαλούς, άγριους, ζωηρούς ήχους της πόλης,
Που αναπολούν την πρώιμη ιστορία του τάνγκο•
Από την Αφρικάνικη καταγωγή του τον 18ο αιώνα,
Στους οίκους ανοχής όπου γεννήθηκε,
Μετά υιοθετήθηκε από τα σθεναρά κι εξωτικά έργα των Gauchos
Για να καταλήξει στις σκηνές των γκέϊ καμπαρέ,
Πριν την τελική κοινωνική του αποδοχή στις αυλές
Της σεβαστής, μεσοαστικής Παριζιάνικης κοινωνίας.
Compadritos, Tangueros, Portenos
Ο λόγος ο ίδιος,
Ελευθερία- από τον πόλεμο, τη θρησκεία,
την καταπίεση, την σκλαβιά,
Η ανάγκη του ανθρώπου για κοντινή επαφή,
Τόσο ζωτική όσο η δημοκρατία,
"Γι' αυτό μην κλαις για μένα, Αργεντινή
Η αλήθεια είναι ότι ποτέ δεν σε άφησα,
Κατά τη διάρκεια των άγριων ημερών μου,
Και της τρέλας μου, εγώ κράτησα την υπόσχεσή μου,
μην κρατάς εσύ την απόσταση!"
Το τραγούδι της Εβίτα είναι και το τραγούδι του τάνγκο•
Παρ' όλο το στρατιωτικό πραξικόπημα του 1955
και τη χρυσή εποχή του Τάνγκο στην καταστροφή,
"Αυτό είναι δικό μας!", ήταν το σύνθημα,
Κάτι τόσο όμορφο δεν μπορεί να πεθάνει•
Μα όχι πριν την Αναγέννηση του '83
μπορούσαν τα λόγια του Μανουέλ Ρομέρο
να ειπωθούν
"Το τάνγκο, το τραγούδι του Μπουένος Άιρες,
σε όλο τον κόσμο να βασιλεύσει".
Δεν βρίσκεις εσύ το τάνγκο!
ΤΟ ΤΑΝΓΚΟ ΒΡΙΣΚΕΙ ΕΣΕΝΑ!
Αλλά όχι πριν να έχεις ικανοποιήσει
τα κριτήρια εισόδου του,
Και η ζωή να έχει αφήσει ένα ανεξίτηλο
σημάδι πάνω σου,
Γιατί το Τάνγκο είναι ο χορός του κινδύνου,
της θλίψης, της απώλειας,
Για να χορέψεις τάνγκο πρέπει να έχεις
βιώσει τη ζωή σε όλα της τα θαύματα,
Της χαράς και του γέλιου, της λύπης και της
απογοήτευσης,
Σπασμένα όνειρα, οδυνηρές επιθυμίες,
Μελαγχολία, χαμένη αγάπη, απιστία,
Για όλα όσα μπορεί να είναι•
Στα επώδυνα χρώματα της ορχήστρας tipica,
Ο λυπημένος, νοσταλγικός στεναγμός του μπαντονεόν,
Σε συνδυασμό με το γλυκό, θρηνώδες κλάμα του βιολιού,
Συνενωτικά με τα μονόχρωμα κλειδιά του πιάνου,
Παραδόξως δεν σε ρίχνουν, μα σ' εξυψώνουν
Σ' ένα μέρος όπου δεν έχεις ξαναβρεθεί πριν,
Αν είσαι ναυαγός, σ' εκβράζουν στην ακτή της ζωής,
Σαν ένα χαμένο ορφανό που ψάχνει για σπίτι!
Τότε το Τάνγκο είναι το αντίδοτο
Που διαλύει τον πόνο μακριά
Για να θεραπεύσει τη ραγισμένη σου καρδιά
Και να μπορέσεις να συνεχίζεις ν' αγαπάς ξανά.
Tango Liberte!
Ή το καθοδηγούμενο χέρι της μοίρας!
Αναρωτιέται τι έκανε με τη ζωή της
πριν- το Τάνγκο!
Αλλά ένα πράγμα είναι ξεκάθαρο!
Όλα όσα έκανε,
Κορυφώνονται σε αυτή τη στιγμή•
Όταν χόρεψε τάνγκο μ' έναν πλήρη άγνωστο•
Και τελειοποίησε την επαφή μ' αυτόν
τον άλλο άνθρωπο,
Να η τρίτη κι έσχατη τελετουργία του Τάνγκο
Χωρίς να πειράζει•
Όταν θα πρέπει ν' αφήσει αυτή τη θνητή σπείρα
Γιατί η ίδια είναι ήδη εκεί!
Το τάνγκο θ' αλλάξει τη ζωή ενός ανθρώπου!
Και ποτέ ξανά πια δε θα είναι ο ίδιος!
Με μια ραγισμένη καρδιά έφτασε,
Μα φεύγει έχοντας βρει μιαν αγάπη που
Μπορεί να την βαστάξει
Για την υπόλοιπη ζωή της•
Χωρίς να έχει σημασία αυτή η ζωή
τι της επιφυλάσσει•
Γι' αυτήν το Τάνγκο είναι ένας
ευγενικός άνδρας (τζεντλ-μαν)!
Ευαίσθητος μα και δυνατός!
Μιαν αγάπη αληθινή,
Χωρίς το φόβο της οικειότητας,
Δεν την κρίνει ούτε την κριτικάρει,
Παρά τη δέχεται όπως ακριβώς είναι,
Άλλες αγάπες ίσως έρθουν και φύγουν,
Αλλά εκείνος δε θα την αφήσει ποτέ,
Ούτε θα φύγει μακριά της.
Tango Passion!
Αυτό πρέπει να πει σε όλους:
"Πως οι άνθρωποι δε σταματούν να χορεύουν
επειδή γερνάνε,
Αλλά γερνάνε επειδή σταματούν να χορεύουν".
Θα μπορούσε λοιπόν, να συμβαίνει
Πως σε αυτόν τον ιερό χορό
Τα ουράνιά μας σώματα, μέσα στις θνητές μορφές τους,
Για μια μονάχα στιγμή ακουμπούν με μια γρήγορη ματιά
Λίγη από την αθανασία μας;!
Τα λόγια του Χόρχε Λούις Μπόρχες
Μπορεί να περιέχουν τις απαντήσεις που ζητάμε:
"Η πλατωνική ιδέα του τάνγκο, η παγκόσμια μορφή του,
μας περιμένει στον ουρανό".
Κι έτσι στους τελειωτικούς τόνους της Cumparsita,
Απαλά παίρνει το χέρι της, καθώς την οδηγεί προς τα πάνω
Για ν' αφήσει το τάνγκο- "Baila conmigo amor, hasta el fin del amor"!
"Χόρεψε μαζί μου αγάπη μου, ως το τέλος της αγάπης".
Σημειώσεις
1. Practicas= Χώρος όπου οι χορευτές τάνγκο πηγαίνουν για να εξασκήσουν τα βήματα και τις κινήσεις του χορού.
2. Giros, ochos, ganchos, paradas, sacadas, voleos, colgadas= Ονομασίες βημάτων του χορού.
3. Tanda= Στη διάρκεια της μιλόνγκα (βραδιά τάνγκο), παίζεται ένα συγκεκριμένο στυλ ρυθμού, όπου έχει διάρκεια όσο τρία τραγούδια. Μετά από τρία τραγούδια, αλλάζει και πάλι το στυλ και ο ρυθμός. Ο καβαλιέρος οφείλει να χορέψει με την ντάμα από μία και πάνω tandas.
4. Tango Salon= Το κλασικό, παραδοσιακό στυλ τάνγκο.
5. Tango Nuevo= Σύγχρονο, πιο μοντέρνο στυλ και ρυθμός του χορού. Ό,τι συνέβη στη σκηνή τάνγκο μέχρι και το 1980.
6. Gauchos= Κάτοικοι της Νότιας Αμερικής, συγκεκριμένα της Αργεντινής. Σημερινοί καοϋμπόηδες. Από τους πρώτους χορευτές του τάνγκο, όπου το χόρευαν μεταξύ τους.
7. Compadritos, Tangueros, Portenos= Ονομασίες για τους χορευτές του τάνγκο, με ονόματα δανεισμένα από τάνγκο τραγούδια.
8. Tango Liberte= Το τάνγκο της ελευθερίας.
9. Cumparsita= Από τα πιο γνωστά και πιο αναγνωρίσιμα τραγούδια τάνγκο.
10. Gardel= Από τις πιο κυρίαρχες φιγούρες του τάνγκο.Τραγουδιστής και τραγουδοποιός.
11. Troilo= Από τους σημαντικότερους μπαντονεονίστες του Μπουένος Άιρες.
12. Gotan Project= Μουσικό σχήμα που παίζει ηλεκτρονικό τάνγκο με έδρα του το Παρίσι.
13. Pugliese= Αργεντίνος μουσικός του τάνγκο.
14. Di Sarli= Αργεντίνος μουσικός του τάνγκο, αρχηγός ορχήστρας, συνθέτης και πιανίστας.
15. Piazolla= Βιρτουόζος μπαντεονίστας, τάνγκο συνθέτης, εισήγαγε νέους ρυθμούς στο παραδοσιακό στυλ του τάνγκο, εισάγοντας στοιχεία τζαζ και κλασικής μουσικής.
